Το πρόγραμμα εξελίσσεται σε όλο το δίκτυο των υγροτόπων της Λέσβου, τις προστατευόμενες περιοχές φυσικού κάλλους και στους παραδοσιακούς οικισμούς της περιοχής. Σκοπό έχει να γνωρίσουν οι μαθητές τους πλούσιους υγρότοπους της Λέσβου, τη διαχρονική διαχείριση-χρήση των φυσικών πόρων και να προτείνουν λύσεις για τη βιωσιμότητα της περιοχής.
Στόχοι
- Να κατανοήσουν την έννοια του υγρότοπου, τα δομικά του στοιχεία και τις λειτουργίες του και τις αξίες του αλλά και να μάθουν ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι υγροτόπων.
- Να γνωρίσουν τη σημασία που παίζουν για την οικολογική ισορροπία οι μικροί νησιωτικοί υγρότοποι, την αλληλεξάρτηση των διαφόρων οργανισμών για τη διατήρηση της τροφικής αλυσίδας.
- Να μελετήσουν οι μαθητές τη έννοια της μετανάστευσης των πουλιών και τη σημασία της για τη συνέχεια της ζωής της ορνιθοπανίδας.
- Να προσεγγίσουν βιωματικά διάφορετικούς τύπους υγρότοπων – το ‘Ελος Ντίπι , τις Αλυκές Καλλονής , τη τεχνητή λίμνη που δημιουργείται από το φράμα Ερεσσού –Αντισσας, το παραποτάμιο οικοσύστημα του ποταμού Ευεργέτουλα - δηλαδή να παρατηρήσουν, να αγγίξουν, να συλλέξουν, να καταγράψουν, να συγκρίνουν και να γνωρίσουν τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στους οργανισμούς.
- Να εξασκηθούν στην ομαδική εργασία, στη συλλογή πληροφοριών, στη χρήση βιβλιογραφίας, σε μετρήσεις με τη χρήση διαφόρων οργάνων καθώς και στην ερμηνεία των αποτελεσμάυων των μετρήσεων σε σχέση με τις περιβαλλοντικές παραμέτρους και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
- Να διαπιστώσουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες, τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτές αλλά και να ενημερωθούν για τις προσπάθειες προστασίας των απειλούμενων υγροτόπων. Τέλος να κατανοήσουν τη σημασία της ευαισθητοποίησης των πολιτών και την ανάγκη σχεδιασμού αποτελεσματικών δράσεων για την προστασία του.
- Να προτείνουν τρόπους ατομικής και συλλογικής δράσης για την προστασία και τη θεραπεία των απειλούμενων υγροτοπικών συστημάτων.
Ανάλυση του προγράμματος
1η Μέρα
- 08:30 Αναχώρηση από το Ξενοδοχείο ή από το αεροδρόμιο ή το λιμάνι της Μυτιλήνης.
- 09:00 Άφιξη στον Ασώματο. Μέσα στις εγκαταστάσεις του Κέντρου γίνεται η γνωριμία των μαθητών με την Π.Ο και ακολουθεί η παρουσίαση μέρους του προγράμματος με διαφάνειες και βίντεο.
- Παρουσιάζονται βασικές έννοιες, τύποι και λειτουργίες των υγροτόπων καθώς και απορρέουσες αξίες, τα προβλήματα που προκύπτουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και παρεμβάσεις, το καθεστώς προστασίας των υγροτόπων και τέλος επικεντρώνουμε στους υγροτόπους της Λέσβου.
- Εξηγούνται οι κυριότερες έννοιες του υδρογραφικού δικτύου και του σχηματισμού των λεκανών απορροής, όπως υδροκρίτης, ποταμός, ρέμα, παροχή κλπ. και γίνεται αναφορά στη Γεωλογική ιστο-ρία της περιοχής. Αναφέρονται και παρουσιάζονται τα κυριότερα είδη χλωρίδας και πανίδας που βρίσκονται υπό ειδικό καθεστώς προστασίας καθώς και είδη που συναντάμε στους υγρότοπους του Κόλπου Καλλονής, Κόλπου Γέρας, Μεγάλης Λίμνης, Φράγματος Ερεσού.
- Διάρκεια παρουσίασης περίπου 45 λεπτά.
- 9:45 έως 10.00 Πρόγευμα.
- 10.30 Άφιξη στο παρατηρητήριο της Αγίας Παρασκευής του κόλπου Καλλονής, όπου αποβιβαζόμαστε και στήνουμε τα τηλεσκόπια και τα κιάλια στο παρατηρητήριο, για την παρατήρηση των αποδημητικών πουλιών που βρίσκονται στην περιοχή. Στους μαθητές εξηγείται η λειτουργία του τηλεσκοπίου και αναλύονται έννοιες που σχετίζονται με τα οπτικά όργανα. Γνωρίζουν επίσης τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία των παράκτιων υγροτόπων και επισκέπτονται την αλυκή του Κόλπου Καλλονής, όπου εστιάζουμε, εκτός από την υγροτοπική φύση των αλυκών και στο ιδιαίτερο οικοσύστημα των δεξαμενών εξάτμισης και την επίδρασή του στην ποιότητα και ποσότητα του παρα-γόμενου αλατιού.
- 11.30 Μετά από μικρή ξεκούραση, επιβιβαζόμαστε στα λεωφορεία και αναχωρούμε για την Αγία Παρασκευή, όπου οι μαθητές μπορούν να επισκεφθούν το Μουσείο Ελαιουργίας του Ιδρύματος Πειραιώς, να ξεναγηθούν στις εγκαταστάσεις του και να συνδέσουν τη χρήση του αλατιού με την επεξεργασία της ελιάς.
- 13:30 Αναχώρηση από Αγία Παρασκευή για το ξενοδοχείο. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα διασχίσουμε το δάσος της Αχλαδερής και θα μπορέσουν οι μαθητές να παρατηρήσουν τον ποταμό Βούβαρη και τους μικρότερους υγρότοπους της περιοχής.
- Η λήξη του προγράμματος της 1ης ημέρας τοποθετείται γύρω στις 14:30 οπότε οι μαθητές επιστρέφουν στο ξενοδοχείο για φαγητό και ξεκούραση.
- Το απόγευμα ελεύθερο.
2η Μέρα
- 08:30 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο.
- 09:00 έως 10:30 Διαδρομή Λάρσος- Ντίπι – Αύλωνας. Παρατήρηση των εκβολών του Ευεργέτουλα και του υγροβιότοπου στην περιοχή. Φτάνουμε στο Ντίπι, όπου οι μαθητές παρατηρούν τις ανθρωπογενείς επεμβάσεις στην περιοχή και τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη λειτουργία του πυρηνελαιουργείου. Συνεχίζουμε μέχρι το Πέραμα όπου παλιότερα λειτουργούσε το μεγαλύτερο βυρσοδεψείο των Βαλκανίων.
- Καταγραφή και φωτογράφηση της ορνιθοπανίδας και της χλωρίδας του υγρότοπου. Ακολουθεί ο χωρισμός σε ομάδες που ασχολούνται: α) με τις λειτουργίες και τις αξίες των υγροτόπων που τους καθιστούν χώρους πολύτιμους στο παγκόσμιο οικοσύστημα β) με τις ανθρώπινες δραστηριότητες και επεμβάσεις και τις ανθρωπογενείς αλλοιώσεις και γ) τις φυσικές μεταβολές που απειλούν τα υγροτοπικά οικοσυστήματα.
- 10.30 Αναχώρηση για το ΚΠΕ.
- 11.00 Άφιξη στο ΚΠΕ.
- 11.00-11.30 Πρόγευμα και περιήγηση στον παραδοσιακό χωριό του Ασωμάτου Λέσβου.
- 11.30-13.30 Στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ θα γίνει προβολή και δραστηριότητες σχετικές με το πρόγραμμα.
- 13.30: Αναχώρηση από το ΚΠΕ.
- Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με την επιστροφή στο ξενοδοχείο γύρω στις 15:30.
3η Μέρα
- 08.30 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο.
- Με κατεύθυνση προς το Σίγρι, κάνουμε μια στάση στο Καμένο δάσος όπου οι μαθητές παρατηρούν τη «σκούπα της μάγισσας», την ιογενή μετάλλαξη της τραχείας πεύκης και προχωρούμε προς την Καλλονή. Φτάνουμε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στο Σίγρι, αφού στη διαδρομή οι μαθητές περνούν από το χωριό Βατούσα, τοποθεσία που βρίσκεται στον κρατήρα του ηφαιστείου που δημιούργησε το φαινόμενο της απολίθωσης πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια.
- Γύρω στις 11:00 φτάνουμε στο Μουσείο και μετά από μικρή ξεκούραση οι μαθητές συμμετέχουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που δημιουργήθηκε από το προσωπικό του Μουσείου σε συνεργασία με την Π.Ο. του ΚΠΕ Ευεργέτουλα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίδειξη με οπτικοακουστικά μέσα για την απολίθωση στη Λέσβο και συμμετοχή των μαθητών στις ανασκαφικές έρευνες και στη συντήρηση των απολιθωμάτων. Αν οι συνθήκες το επιτρέπουν πραγματοποιείται επίσκεψη στο φράγμα Ερεσού κοντά στη μονή Πυθαρείου.
Σημείωση: Ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες και τις υποχρεώσεις του Μουσείου ΦΙ Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, υπάρχει η δυνατότητα εναλλαγής της 2ης με την 3η ημέρα.
Η Παιδαγωγική Ομάδα του ΚΠΕ Ευεργέτουλα
Φωτογραφικό Υλικό: